Hoe raak je de juiste snaar met je speech?

Laatst had ik in één week zowel een begrafenis als een trouwerij. Een week vol emoties. De tranen zijn nog niet gedroogd of ik moest weer klaarstaan om te lachen bij het vrolijke en intense gelukkige bruidspaar.

Het is natuurlijk een beetje beroepsdeformatie, maar toch verheug ik me op dit soort dagen stiekem op de speeches. Ik zie altijd die mensen, die zenuwachtig op zoek zijn naar hun spiekbriefjes of in een hoekje nog stiekem een keertje hun tekst doornemen. Je ziet dat ze net iets minder van de dag genieten totdat ze hun relaas over het leven van degene om wie de dag draait, verteld hebben.

Natuurlijk talent

Spreken op een begrafenis is nooit een makkelijke taak. De taak van de sprekers is om de overlevende weer even op een positieve manier tot leven te brengen in onze herinnering. Dat valt niet mee. Een spreker wordt al snel overmand door emoties. Hoe leuk dan om te zien, dat mijn ietwat onzekere buurvrouw, die stotterend een relaas over haar vriendin begint, binnen 5 minuten de hele zaal aan het lachen heeft. Ze vertelt geanimeerd met veel gebaren enkele memorabele gebeurtenissen uit het leven van haar vriendin. Het duurt maar 5 minuten maar de tranen rollen over onze wangen, maar niet meer van verdriet. De blijheid dat we deze vrouw hebben gekend, overwint iedere emotie. Mede door deze aangrijpende speech wordt het een prachtig afscheid.

Als de buurvrouw zo makkelijk kan speechen, dan moet toch eenieder dat kunnen?

Ook op de bruiloft begint het positief, de bruid en bruidegom hebben een fantastische spreker aangewezen om ‘hun’ verhaal te vertellen en ook mijn oom had de lachers op zijn hand toen hij vertelde over het jonge leven van mijn neef. Best knap gezien het feit dat mijn neef een groot aandeel had in het vroeg grijs worden van mijn tante. Ik ken de anekdotes, maar toen ze gebeurden, leken ze toch een stuk minder leuk dan ze nu verteld werden.

Opvallend vond ik het dat beide sprekers tijdens hun speech krampachtig vasthielden aan hun spiekbriefjes van drie velletjes tekst, maar er werkelijk niet één keer op keken. Hun blik was gericht op het publiek en ook ik voelde me gevleid dat ik regelmatig getrakteerd werd op een rondje oogcontact.

Ik geniet. Niet voor het eerst in mijn leven merk ik dat er veel mensen zijn die, zonder dat ze het zich bewust zijn, competente sprekers zijn. Als ze het zich ook nog bewust werden, zou die angst voor het spreken vanzelf verdwijnen.

De horrorspeech

Terwijl ik na zit te genieten van deze opmerkelijk goede speeches, gebeurt het. De langverwachte speech over de bruid. Ik ben benieuwd. Ik ken haar minder goed dan mijn neef, dus kom maar op met de anekdotes. De moeder van de bruid begint met praten. De toon is monotoon, haar lichaam statisch. Ik probeer me te focussen. Het relaas gaat door maar ik luister niet meer. Ik kijk of ik de enige ben, en terwijl mijn blik over de menigte gaat, zie ik iedereen langzaam afhaken. Onbewust merk ik dat ik het woordje ‘toen’ in de speech aan het tellen ben. Het valt me op dat de moeder alleen nog maar opleest van haar 5 kantjes met getypte tekst. Later hoor ik van mijn man dat het hele leven van de bruid voorbijkwam. De meesten van ons horen dit niet, we kunnen alleen beleefd afwachten tot het einde van de speech.

Na een half uur, besluit de 1-jarige dochter van het bruidspaar, die tot nu toe heel lief bij vader op schoot had gezeten, dat íemand haar oma uit haar misère moet halen. Ze zet een keel op en de woorden van oma worden al snel verdrongen. Voor het eerst in een half uur, moet iedereen weer lachen en komt er een natuurlijk einde aan de horrorspeech.

Hoe vermijd je dat het mis gaat?

De angst van eenieder is hierdoor gevoed. Ik hoor iemand zeggen: “Als ik ooit zo’n speech geef, laat alsjeblieft de grond me opslokken.”

We komen er niet onderuit, vroeger of later moeten we allemaal weleens een speech geven. Speeches geven op begrafenissen, huwelijken, verjaardagen of jubilea is eigenlijk een makkelijke manier om je presentatievaardigheden te oefenen. Waarom makkelijk? Het geluk wil dat je vrijwel nooit te maken hebt met een kritisch of vijandig publiek. Mensen luisteren graag naar wat jij ze te vertellen hebt want de kans is groot dat ze óf benieuwd zijn naar nieuwe inzichten over hun vriend, collega of familie, óf zich herkennen in een anekdote die je vertelt. Wat kan er dan misgaan? Langdradige en onnodige informatie die verteld wordt op een monotone toon.

Enkele tips voor het geven van een speech:

• Een speech zit vol humoristische, herkenbare en memorabele anekdotes.
• Een speech vertel je geanimeerd: zorg voor veel gebaren en variatie in je stem.
• Het heeft de voorkeur om je spiekbriefje tot steekwoorden te bepreken. Dan lees je het niet voor, maar vertel je het verhaal.
• In specifieke gevallen kan uitschrijven juist wel helpen bij een speech. Bijvoorbeeld, als er veel emoties mee gemoeid zijn. In dat geval: schrijf zo veel mogelijk in spreektaal én, als je de tekst leest, spreek je niet. Zo blijf je contact houden met het publiek.
• Voorbereiding is essentieel, test je speech bij bekenden of film je speech en luister er zelf naar. Op basis hiervan kun je nog aanpassingen maken.
• Houd het kort.

We wensen je heel veel succes bij je volgende speech!